แบบบันทึกการจัดการความรู้เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน จังหวัดมุกดาหาร
................................................................................
๑. ชื่อองค์ความรู้ การส่งเสริมการตลาดกลุ่มอาชีพ OTOP อย่างยั่งยืน
๒. ชื่อเจ้าขององค์ความรู้ นางวันเพ็ญ รัตนบุรี
ตำแหน่ง พัฒนาการอำเภอหว้านใหญ่
เบอร์โทร ๐๘๙-๙๔๓๐๕๖๖
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร
๓. เทคนิค/วิธีปฏิบัติ/กลเม็ด ที่ใช้ในการทำงานจนประสบผลสำเร็จ
การส่งเสริมและการพัฒนาทุนของกลุ่มอาชีพก็เป็นอีกแนวทางหนึ่งในการที่จะพัฒนาให้กลุ่มมีการสร้างรายได้ด้วยการนำทรัพยากร ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีในชุมชนของตนเองมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์และการบริการที่มีคุณภาพก่อให้เกิดรายได้กลับสู่ชุมชนอย่างยั่งยืน มีขั้นตอนในการปฏิบัติดังนี้
๓.๑ ส่งเสริมและสนับสนุนกลุ่มอาชีพให้มีความเข้มแข็ง ตามหลัก ๕ ก. ดังนี้คือ
ก ๑ คือ กลุ่ม ต้องการสมาชิกที่สมัครใจ เต็มใจ พร้อมที่จะให้ความร่วมมือ
ก ๒ คือ กรรมการ ต้องได้รับมอบหมายและเป็นตัวแทนจากสมาชิกให้บริหารกลุ่ม และมีการแบ่งบทบาทหน้าที่ในการดำเนินงานที่ชัดเจน
ก ๓ คือ กฎระเบียบ ต้องกำหนดกฎระเบียบข้อบังคับกลุ่มโดยยึดมติที่ประชุมเสียงข้างมากเป็นหลักเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติร่วมกัน
ก ๔ คือ กองทุน ต้องมีการระดมทุนของกลุ่ม ไม่ว่าจะเป็น เงิน หรืออุปกรณ์ ที่ทำให้กลุ่มสามารถดำเนินกิจกรรมได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
ก ๕ คือ กิจกรรม ที่สมาชิกกลุ่มร่วมกันปฏิบัติเพื่อสร้างรายได้ ต้องมีการสำรวจคณะกรรมการกลุ่มและสมาชิกกลุ่ม ในด้านความรู้ทักษะ การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ และการพัฒนาบุคลิกภาพของกลุ่ม ให้เกิดการยอมรับและน่าเชื่อถือ
๓.๒ จัดให้มีการประชุมกลุ่ม สมาชิก คณะกรรมการอย่างน้อยเดือนละ ๑ ครั้ง จัดทำวาระการประชุมและจดบันทึกการประชุมทุกครั้ง
๒.๓ ส่งเสริมการจัดทำระเบียบการใช้วัสดุ ครุภัณฑ์ให้สามารถตรวจสอบได้
๒.๔ ส่งเสริมการจัดหาตลาด แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์
๒.๕ ส่งเสริมการระดมเงินทุนของกลุ่มในรูปของกลุ่มออมทรัพย์และเก็บเงินบำรุงกลุ่ม
๒.๖ ส่งเสริมให้มีการประชาสัมพันธ์กิจกรรมของกลุ่ม เช่น การร่วมกิจกรรมเทศกาลต่างๆ การศึกษาดูงานของกลุ่ม
๔. ปัญหา/อุปสรรค และแนวทางการแก้ไข
๔.๑ การสร้างจิตสำนึกให้สมาชิกและประชาชนในหมู่บ้าน ให้เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของและมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน
๔.๒ การส่งเสริมให้มีกระบวนการตัดสินใจของกลุ่ม ให้กลุ่มเป็นผู้ตัดสินใจการบริหารจัดการกลุ่มเอง
๔.๓ การแสวงหาแหล่งทุนของกลุ่ม
๕. ข้อพึงระวัง
๕.๑ หน่วยงานทางราชการและผู้นำชุมชน ร่วมกันปรับปรุงการดำเนินกิจกรรมของกลุ่ม เพื่อพัฒนากลุ่มให้ก้าวหน้า
๕.๒ สนับสนุนพัฒนาความรู้ให้กลุ่มทันสมัยผลิตสินค้ามีมาตรฐานเป็นที่ต้องการของตลาด
๕.๓ ให้มีการสำรวจปัญหา และความต้องการของสมาชิกในกลุ่มอย่างเสมอภาคกัน
๖. แนวคิด ทฤษฎี ระเบียบ ข้อกฎหมายที่ใช้
๖.๑ แนวคิดเกี่ยวกับการบริหารกลุ่ม ทฤษฎี 4 M’s oppn.opp.go.th/research01.php ได้กล่าวถึง กระบวนการบริหาร 4 M โดยมีองค์ประกอบ สำคัญที่เกี่ยวข้อง คือ บุคลากร(Man) การบริหารจัดการองค์กร (Management) การเงิน(Money) และวัตถุดิบหรือทรัพยากร(Material)ที่มีอยู่
๖.๒ แนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนากลุ่ม Stanfort and Roak’s Model ตามแนวคิดของ Stanfort and Roak ในการพัฒนากลุ่มมี ๗ ระยะ ดังนี้
๑) ระยะเริ่มต้น เริ่มด้วยการปฐมนิเทศและแนะนำความรู้จักกัน
๒) ระยะพัฒนาทางบรรทัดฐาน ด้วยการตั้งกฎกติกา ดำเนินงาน
๓) ระยะเผชิญข้อขัดข้อง บรรดาสมาชิกต่างอ้างสิทธิเสนอแนวความคิดของตนเอง
๔) ระยะก้าวผ่าน ขจัดข้อขัดแย้งเบื้องต้นโดยการยอมรับแนวความคิดของผู้อื่น
๕) ระยะดำเนินงาน สมาชิกแบ่งเบาภารกิจกันทำ สร้างความเป็นผู้นำและความไว้เนื้อเชื่อใจกัน
๖) ระยะประทับอารมณ์ สมาชิกพึงพอใจต่อผลงานของกลุ่ม
๗) ระยะทำความจริงให้ปรากฏ มีความยืดหยุ่น การได้รับฉันทานุมัติร่วมกัน การตัดสินใจ
๖.๓ แนวคิดเกี่ยวกับการสร้างเครือข่าย(Networking) โดย ศรีผ่อง จิตกรณ์กิจศิลป์(๒๕๕๐) ได้กล่าวถึงการสร้างเครือข่าย ดังนี้
๑) เครือข่าย(Network) คือ การเชื่อมโยงของกลุ่มของคน หรือกลุ่มองค์กรที่สมัครใจ ที่จะแลกเปลี่ยนข่าวสารร่วมกัน หรือทำกิจกรรมร่วมกัน โดยมีการจัดระเบียบโครงสร้างของคนในเครือข่ายด้วยความเป็นอิสระ เท่าเทียมภายใต้พื้นฐานของความเคารพสิทธิ เชื่อถือ เอื้ออาทรซึ่งกันและกัน
๒) องค์ประกอบของเครือข่าย
- เครือข่ายเทียม(Pscudo network) หมายถึง เครือข่ายชนิดที่เราหลงผิดคิดว่าเป็นเครือข่ายแต่แท้จริงแล้วเป็นแค่การชุมชนพบปะสังสรรค์ระหว่างสมาชิก โดยที่ต่างคนต่างก็ไม่ได้มีเป้าหมายร่วมกันและไม่ได้ตั้งใจที่จะทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นการรวมกลุ่มแบบเฮโลสาระพา หรือรวมกันตามกระแสนิยมที่ไม่มีวัตถุประสงค์ชัดเจนลักษณะของเครือข่ายลวงไม่มีการสานต่อระหว่างสมาชิก ดังนั้น การทำความเข้าใจกับองค์ประกอบของเครือข่ายจึงมีความสำคัญ เพื่อช่วยให้สมาชิกสามารถสร้างเครือข่ายแท้แทนการสร้างเครือข่ายเทียม
- เครือข่าย (แท้) มีองค์ประกอบสำคัญอยู่อย่างน้อย ๗ อย่างด้วยกัน
๑. มีการรับรู้มุมมองที่เหมือนกัน(common perception)
๒. การมีวิสัยทัศนร่วมกัน (common vision)
๓. มีความสนใจหรือผลประโยชน์ร่วมกัน(mutual interests/benefits)
๔ การมีส่วนร่วมของสมาชิกทุกคนในเครือข่าย(stakeholders participation)
๕. มีการเสริมสร้างซึ่งกันและกัน (complementary relationship)
๖. การเกื้อหนุนพึ่งพากัน(interdependencc)
๗. มีปฏิสัมพันธ์ในเชิงแลกเปลี่ยน(interaction)